سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

تور آموزشی-ترویجی مجریان و بهره‌برداران منابع طبیعی استان‌های گیلان، مازندران، تهران، سمنان و خراسان شمالی از طرح‌ها و پروژه‌های موفق و الگویی حوزه منابع طبیعی گلستان روز گذشته برگزار شد.

به گزارش خبرنگار ایرنا، حدود ۲۰ نفر از مجریان و بهره‌برداران کشوری با شرکت در این تور یک روزه ابتدا از طرح‌های شاخص آبخیزداری شرق گلستان شامل سرشاخه‌گیر منطقه چهل‌چای مینودشت و پخش سیلاب تیل آباد آزادشهر بازدید کردند و در ادامه با حضور در گرگان از طرح‌ زیتون‌کاری منطقه گردشگری هزارپیچ دیدن خواهند کرد.

رییس اداره آموزش، ترویج و مشارکت‌های مردمی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان گلستان در حاشیه بازدید از این طرح‌ها به خبرنگاران گفت: بر اساس دستور رییس سازمان جنگل‌ها این تور آموزشی- ترویجی در قالب بازدید از پروژه‌ها و طرح‌های الگویی موفق حوزه منابع طبیعی استان برگزار شد.

یازمراد کوسه غراوی افزود: گلستان با توجه به تنوع طرح‌ها و پروژه‌های حوزه منابع طبیعی به عنوان مبدا نخستین تور آموزشی-ترویجی کشوری انتخاب شد و  افراد شرکت کننده در این تور می‌توانند با کسب اطلاعات و استفاده از تجربیات طرح‌های موفق استان، از مشابه آنها در استان‌های خود بهره برداری مثبت داشته باشند.

وی با بیان اینکه ۷۰ درصد از وسعت گلستان را عرصه‌های منابع طبیعی تشکیل می‌دهد، اظهارداشت: لازم است با اجرای برنامه‌های آموزشی مردم را نسبت به این ظرفیت و روش‌های بهره برداری موثر از آن آگاه کرد که اجرای برنامه امروز از جمله این اقدامات است.

غراوی تاکید کرد: هرچقدر دانش و آگاهی مردم نسبت به ظرفیت‌های منابع طبیعی افزایش یابد به همان نسبت خسارت ناشی از تخریب و تجاوز به این عرصه‌ها کمتر می‌شود و افراد تمایل بیشتری برای مشارکت در طرح‌های منابع طبیعی پیدا می‌کنند.

به گفته کارشناسان، آبخیز پهنه‌ای است که روان‌آب ناشی از بارش توسط آبراهه‌ها در آن جمع آوری و به خروجی نظیر رودخانه، دریاچه، تالاب و دریا هدایت می‌شود و آبخیزداری یعنی مدیریت اصولی و علمی منابع طبیعی در یک حوزه آبخیز به‌طوری که آب و خاک حفظ و بهره‌برداری پایدار صورت می‌گیرد.

رییس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان مینودشت در حاشیه بازدید تور آموزشی از طرح‌های حوزه آبخیز چهل‌چای، گفت: این حوزه آبخیز واقع در جنوب شهرستان با مساعت ۲۶ هزار هکتار شامل ۲۸ روستا با ۱۴ هزار نفر جمعیت است که جزو حوزه‌های کوهستانی محسوب می‌شود.

قربانعلی گرایلو، آتش‌سوزی، فرسایش و لغزش، سیلاب، آفات و امراض، چرای بی‌رویه دام و تغییر کاربردی و زراعت در اراضی شیبدار را از عمده تهدیدات و چالش‌های این حوزه آبخیز دانست و بیان کرد: اقدامات بیولوژیکی شامل جنگل‌کاری، احداث باغ های مثمر و تقویت پوشش گیاهی و اقدامات میکانیکی شامل احداث سازه‌های آبخیزداری مانند سازه‌های گابیونی، سنگ و ملات و سرشاخه گیر و تراس بندی برای کاهش چالش‌های این حوزه انجام شده است.

وی افزود: توزیع ۱۲ هزار کیلوگرم بذر یونجه در سطح حدود ۴۰۰ هکتار و ۱۲۰ هزار اصله نهال مثمر در سطح تقریبی ۲۰۰ هکتار بین زارعان و جوامع محلی با هدف توسعه پوشش گیاهی حوزه آبخیز چهل‌چای مینودشت انجام شده است.

گرایلو ادامه داد: در این حوضه آبخیز ۳۴ مورد سازه‌های گابیونی در آبراهه‌های بالادست و ۲۴ مورد سازه‌های سنگ و ملاتی انجام شده که امروز در قالب تور آموزشی از یکی از ۲ سازه سرشاخه‌گیر این حوزه بازدید شد.

وی مدیریت سیلاب، جلوگیری از فرسایش خاک، افزایش نفوذ آب در خاک و تغذیه آبخوان‌ها، حفظ منظر و تنوع زیستی اکوسیستم حوزه، کاهش خسارات مالی و جانی به جوامع پایین دست، توانمندسازی جوامع محلی و افزایش معیشت خانوارهای روستایی، کاهش وابستگی به منابع طبیعی و افزایش تولید در واحد سطح اراضی و بهره برداری بهینه از حوزه آبخیز بر اساس توان و ظرفیت در راستای توسعه پایدار را از مهمترین اهداف اجرای پروژه‌های آبخیزداری عنوان کرد.

رضا عجم نوروزی کارشناس آبخیزداری اداره منابع طبیعی و آبخیزداری آزادشهر در حاشیه بازدید شرکت کنندگان در این تور از پروژه‌های آبخیزداری کنترل سیل و رسوب سیستم پخش سیلاب کال خشک و کال زردابه تیل آباد این شهرستان، گفت: این پروژه‌ها سال ۸۵ با هدف مهار و تعدیل سیلاب و تغذیه آبخوان اجرا شده است.

وی افزود: با اجرای این پروژه‌ها چندین مرحله سیل‌گیری در این حوزه آبخیز انجام و مانع خسارت به اراضی زراعی و کشاورزی پایین دست و همچنین مانع بروز خسارت جانی و مالی با به تله انداختن سیل و نفوذ آب به درون آبخوان یا سفره آب زیرزمینی و تغذیه آبخوان و افزایش آبدهی چشمه‌ها شده است.

معاون فنی و آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا بیان کرد: ۲۰۰ مورد بند خاکی، هزار و ۳۰۰ مورد پروژه‌های گابیونی، ۴۱۵ پروژه‌های سنگ و ملات و سرشاخه گیر و سه پروژه در قالب پخش سیلاب تاکنون در حوزه آبخیزداری این استان اجرا شده است.

رمضان بهترک افزود: در راستای اجرای عملیات آبخیزداری و آبخوان‌داری در سالجاری ۱۴۳ میلیارد ریال از محل اعتبارات ملی و ۵۸۰ میلیارد ریال از محل اعتبارات محرومیت زدایی در استان مصوب و پیش بینی عملیات شده است.

وی ادامه داد: متناسب با تخصیص اعتبارات تاکنون اجرای ۱۱ پروژه سازه‌های مدیریت سیلاب و رسوب از نوع سنگی ملاتی و بتنی و ۲ مورد پروژه‌های بند خاکی در دستور کار قرار گرفت که زیر حوزه‌های محمدآباد علی آبادکتول، قورچای رامیان، تیل آباد آزادشهر، چهل‌چای مینودشت، گرگاندوز کلاله، قویجق کلاله، لهندر، قرناوه بزرگ و قازانقایه مراوه‌تپه، شاه کوه بالا و حوزه آبخیز النگدره گرگان را شامل می‌شود.

به گفته وی پروژه‌های ذکر شده اهداف مدیریت سیلاب و کنترل فرسایش و رسوب، تله اندازی مواد محموله سیلاب، تثبیت خندق‌های فعال و تغذیه منابع آب زیر زمینی را به دنبال دارد.

گلستان با مساحت بیش از ۲ میلیون هکتار دارای اقلیم معتدل مدیترانه ای و دارای سطحی معادل یک میلیون و ۳۳۵ هزار هکتار عرصه های منابع طبیعی مشتمل بر ۴۵۲ هزار هکتار جنگل، ۸۶۲ هزار هکتار مرتع  و ۲۱ هزار هکتار اراضی ساحلی است که حدود ۳۳۰ هزار هکتار از مراتع نوار مرزی این استان به دلیل خشکسالی های متوالی، پایین بودن نزولات جوی و نزدیکی به بیابان های قره قوم ترکمنستان و ضعف پوشش گیاهی در معرض بیابانی شدن شدید قرار دارد.