سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

علی اکبر عباسی رادرئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان دامغان گفت: دامغان شهرستانی با بیش از 5/1 میلیون هکتار مساحت است که بیشتر مناطق آن را اقلیم خشک دربر گرفته و محدوده بیابانی دامغان 671 هزار هکتار می باشد.

شرایط اقلیمی حاکم بر منطقه ، بهره برداری بیش از توان منابع طبیعی و عدم شناخت این منابع و فواید آن باعث شده از گذشته تا به امروز پدیده بیابان زایی در سطح شهرستان ملموس باشد و همواره با پدیده حرکت ماسه های روان و گرد و غبار مواجه باشد. این امر سالانه خسارات زیادی به جاده ها، شهرها و تاسیسات بزند.

اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان دامغان طی پنج دهه گذشته فعالیتها و اقدامات وسیعی در زمینه مقابله با بیابان زایی و کنترل فرسایش بادی و جلوگیری از حرکت ماسه های روان انجام داده است. این فعالیتها از سال 1348 آغاز شده و در همین راستا 5 ایستگاه تثبیت شن در محدوده عرصه های بیابانی شهرستان احداث گردیده است.

علی اکبر عباسی رادرئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان دامغان عنوان کرد: بیش از 60 هزار هکتار عملیات بیابان زدایی از قبیل نهالکاری ، بذرکاری ، مدیریت هرزآب و احداث بادشکن، حاصل بیش از نیم قرن فعالیت بیابانزدایی در سطح شهرستان می باشد. یکی از گونه هایی که همواره در امر تثبیت شنهای روان مورد توجه کارشناسان بوده ، گیاه تاغ می باشد. درختچه تاغ یک گونه بسیار سازگار در مناطق خشک و نیمه خشک بوده که نقش بسیار موثری در کنترل فرسایش بادی و کنترل گرد و غبار و تثبیت شنهای روان در کشور دارد و حتی می تواند بخشی از نیاز علوفه ای دام بخصوص شتر را تامین نماید. در حال حاضر با فعالیتهای بیابانزدایی که انجام شده است بیش از 36 هزار هکتار از عرصه های بیابانی شهرستان تاغکاری شده و قسمتی از آن بصورت جنگل تاغ درآمده است که متاسفانه بخشی از این تاغزارها به آفات و بیماری های سفیدک و شپشک آلوده شده و تاغزارها تهدید میکنند.

خشکسالی های اخیر ، تغییر اقلیم، عدم بارش برف در سنوات گذشته باعث شده آفات در سطح تاغزارها حالت طغیانی پیدا کرده و آسیبهای جدی به درختان وارد نماید. شپشک با تغذیه از گیاه تاغ در طولانی مدت منجر به از بین رفتن گیاه می شود.

بمنظور مقابله با سفیدک و شپشک از روشهای بیولوژیکی و شیمیایی استفاده می شود که در شهرستان نیز در سالهای گذشته در کانونهای بحرانی اقدام به مبارزه شد.

علی اکبر عباسی رادرئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان دامغان اظهار داشت: درختچه تاغ گیاهی است که دارای سن دیرزیستی 15 تا 20 سال می باشد ، یعنی  بعد از 15تا20 سال رشد تاغ کند و یا حتی متوقف می شود. با توجه به اینکه فعالیتهای تثبیت شن در شهرستان از نیم قرن پیش آغاز شده ، قسمتی از تاغزارها به سن دیرزیستی رسیده اند.

هجوم آفات و بیماری هایی مثل سفیدک و شپشک در کنار سن بالای درختان باعث می شود ، رشد و تجدید حیات درختچه تاغ تحت تاثیر قرار گیرد. این شرایط گیاه تاغ را ضعیف کرده و در طولانی مدت حیات تاغ را به خطر می اندازد.برای جلوگیری از این اتفاق راهکارهای وجود دارد که هرس بهداشتی همراه با محلول پاشی در سطح تاغزارها یکی از آنهاست که هم نقش موثری در کاهش آفات و بیماری ها از جمله سفیدک و شپشک دارد و همچنین موجب شادابی و سرسبزی مجدد توده های تاغ می شود.

البته به غیر از شپشک و سفیدک ، آفات دیگری نیز در تاغزارها وجود دارد، ملخ کوهاندار تاغ یکی دیگری از آفات تاغزارهاست که در برخی از سالها حالت طغیانی پیدا می کند و خساراتی را به تاغزارهای وارد می کند.

جوندگان ناقل بیماری سالک(موش مریون) یک دیگر از آفاتی است که گریبانگیر تاغزارهای شهرستان می باشد.

این جوندگان علاوه بر وارد کردن خسارت به درختان، برای سالکنین بومی منطقه نیز خطر آفرین می باشند. خوشبختانه در سنوات گذشته با نگاه ویژه ای که مسیولین به این مساله داشته اند بخصوص در سال 1400 کار مبارزه با این جوندگان در سطح 2000 هکتار از عرصه های بیابانی شهرستان انجام شد.

علی اکبر عباسی رادرئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان دامغان در پایان ادامه داد: موضوع آفات و بیماری های تاغ از یک طرف و بحث جدی قطع غیرمجاز تاغ و قاچاق آن از سوی دیگر باعث شده است به این ذخایر با ارزش گیاهی آسیب های جدی وارد شود.