سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

ایسنا/سمنان اگرچه تاغ‌کاری بعد از قریب نیم قرن همچنان به‌عنوان موثرترین راه مقابله با بیابان‌زایی در استان مطرح است و در چند دهه گذشته با تلاش منابع طبیعی و آبخیزداری استان افزون بر 113 هزار هکتار جنگل دست‌کاشت تاغ در مناطق جنوبی استان ایجاد شده اما همچنان این تاغ‌ها با دو آسیب جدی: قاچاق چوب و بیماری روبرو هستند.

خوشبختانه در چند سال اخیر با تلاش نیروهای خدوم منابع طبیعی، با قطع و معدوم‌سازی سرشاخه های آلوده به بیماری شپشک، این بیماری تا حد زیادی از این جنگل‌های دست‌کاشت دور شده اما همچنان خطر قاچاق چوب و تبدیل آنها با زغال همچنان وجود دارد.

متاسفانه به علت کیفیت و ماندگاری بالای زغال چوب این درختچه کویری، هر ساله برخی افراد سودجو فارغ از نقش مهم و بی بدیل این درختچه های کویری اقدام به قطع و خشکاندن تاغ‌ها می‌کنند.
به هر حال فردا ۲۷خرداد روز جهانی مقابله با بیابان زدایی است، روزی که می تواند تلنگری باشد به همه ما که در این سال ها بیش از همیشه عوارض ناشی از تغییرات اقلیمی و پیشروی بیابان و کویر و...را با گوشت و استخوان خود درک کردیم.

سیدحسین میرسید رئیس اداره بیابان منابع طبیعی و آبخیزداری استان در گفت‌وگو با ایسنا رئیس اداره بیابان منابع طبیعی و آبخیزداری استان از تاغ‌کاری به‌عنوان موثرترین راه مقابله با بیابان‌زایی نام برد و گفت: تاغ‌کاری‌ها علاوه بر مقابله با پیشروی بیابان سبب ایجاد فضای سبز، تلطیف هوا ، ترسیب کربن ، تولید علوفه و بهبود سیماری منطقه شده است.

وی با اشاره به تجربه بیش از نیم قرن تاغ‌کاری در استان با هدف مقابله با بیابان‌زایی اظهار کرد: نخستین جنگل‌های دست‌کاشت در این استان از سال 1347 شروع شده و 55 سال از آن می‌گذرد.

وی با اشاره به تجربیات بالای کشورمان در مقابله با بیابان‌زایی تصریح کرد: بی‌تردید ایران یکی از موفق‌ترین کشورها در کنترل فرسایش بادی و مقابله با پدیده بیابان‌زایی است.

این کارشناس حوزه بیابان از کنترل فرسایش بادی به عنوان یکی از مصادیق مقابله با بیان‌زایی نام برد و گفت: کشور ما در پنج دهه اخیر توانسته با اجرای عملیات کنترل فرسایش بادی و بیابانزدائی، خسارات ناشی از این پدیده را کنترل کند.

وی استان سمنان را از استان‌های پیشگام در مبارزه با بیان‌زایی در کشور برشمرد و افزود: منابع طبیعی و آبخیزداری استان از سال 47 تاکنون برنامه‌های متعددی برای مقابله با این پدیده مشکل‌ساز داشته است.

میرسید با بیان اینکه همکاران ما در منابع طبیعی در آن سال‌ها و از سال 1347 با سختی و مشقت فراوان، برای کنترل فرسایش بادی به اجرای نهال‌کاری و برنامه‌های بیولوژیک به عنوان مهمترین و موثرترین راه مقابله با بیابان‌زایی در مناطق بیابانی به خصوص در فضای پیرامونی شهرها ، روستاها و راههای مواصلاتی پرداخته است.

وی با بیان اینکه در گذشته زندگی در برخی مناطق روستایی جنوبی استان بسیار سخت و طاقت‌فرسا بوده ادامه داد: اقدامات همکاران ما در نیم قرن اخیر سبب شده که با کنترل این پدیده، در بسیار از این مناطق بسیاری از ساکنان و افراد بومی نظیر مردم روستاهای جنوب شهر دامغان، شهر سمنان، شهرمیامی و گرمسار و...، مشکلات و نگرانی‌های گذشته را از یاد ببرند.

این کارشناس بیابان تصریح کرد: تاغ‌زارهای دست کاشت در مناطق پیرامونی شهرها و روستاهای آنها طی سالیان زیادی، به مثابه یک سد مستحکم از شدت بادها در سطح خاک کاسته و باعث کاهش و کنترل فرسایش بادی درز این مناطق شده است.

وی از استان سمنان به عنوان استانی با سیمای عمدتا بیابانی نام برد و اضافه کرد: استان سمنان از نظر گستره بیابانی سومین استان بیابانی کشور محسوب می‌شود و از همین رو هم‌استانی‌های ما به شدت با این معضل درگیر بوده و فرسایش بادی و عوارض ناشی از آن ، هر ساله در مناطق "کانون بحرانی فرسایش بادی" خسارت بسیار زیادی را به تاسیسات اقتصادی و منابع زیستی استان وارد می‌کند.

رئیس اداره بیابان منابع طبیعی و آبخیزداری استان سمنان با بیان اینکه یک میلیون و 370 هزارهکتار ازاراضی استان در 19منطقه تحت تاثیر یکی از جنبه های بروز بیابانزایی و فرسایش بادی هستند افزود: 535 هزار و 173 هکتار از این گستره را کانونهای بحرانی فرسایش بادی تشکیل می‌دهند.

وی از خسارت سالانه 32 میلیارد تومانی این کانون‌ها به استان خبر داد و گفت: منابع طبیعی استان هر ساله با صرف هزینه های زیاد می کوشد تا این خسارت را به حداقل ممکن برساند.

میرسید ادامه داد: نابودی پوشش گیاهی و منابع تولید علوفه،  افزایش رواناب سطحی و خطر سیل ، شور شدن اراضی و کاهش حاصلخیزی خاک، فرسایش بادی و افزایش گرد و غبار در سطح منطقهه، نابودی منابع آب و افت سطح آب زیر زمینی،  تخریب خطوط مواصلاتی، نابودی حیات وحش و زوال محیط زیست ،افزایش بیماری‌های  تنفسی در اثر گرد و غبار حاصل از فرسایش بادی و  کاهش تولید مزارع تحت تاثیر گردو غبار و...از مهمترین خطرات ناشی از بیابان زایی در این استان است.

رئیس اداره بیابان منابع طبیعی و آبخیزداری استان با اشاره به دستاوردهای منابع طبیعی در این بخش گفت: در نیم قرن گذشته بیش از 113 هزار هکتار جنگل‌ دست‌کاشت در مناطق مختلف استان با هدف جلوگیری از بیابان‌زایی ایجاد شده است.

وی بر ضرورت حفاظت از این جنگل‌های دست‌کاشت تاکید و اظهار کرد: متاسفانه سالانه عده ای افراد سودجو با قطع این جنگل های دست کاشت که طی چندین دهه با مشقت فراوان ایجاد شدند اقدام به قاچاق چوب و زغال آنها کرده و به این سرمایه‌ها آسیب جدی وارد می‌کنند.

میرسید از برخورد شدید با افراد متخلف خبر داد و گفت: نیروهای حفاظت منابع طبیعی برابر مقررات با متخلفین برخورد قانونی می‌کنند.

همچنین مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سمنان از برنامه‌ریزی برای توسعه زراعت چوب در این استان با هدف حفاظت از جنگل‌ها و کاهش قاچاق زغال و چوب درخت های جنگلی و خصوصا درختچه‌های کویری تاغ در این استان خبر داد.

جعفر مرادی حقیقی در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: منابع طبیعی و آبخیزداری استان در همین راستا بخشی از اراضی خود را در اختیار بهره برداران قرار می‌دهد تا هم به اقتصاد خانوارها و بهره‌برداران کمک شود و هم با توسعه زراعت چوب از قاچاق چوب درخت‌های جنگلی جلوگیری شود.

وی از اعطای تسهیلات از سوی این اداره کل به بهره‌برداران با هدف توسعه زراعت چوب خبر داد و تصریح کرد: اعتبارات این بخش از محل اعتبارات صندق توسعه تامین شده و سازمان جنگل‌ها می‌کوشد با حمایت از بهره‌برداران استان بخشی از کشاورزی استان را به سمت زراعت چوب سوق دهد.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سمنان از برنامه‌ریزی برای بهره برداری بیشتر از مراتع این استان پهناور خبر داد و گفت: اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سمنان می‌کوشد در قالب طرح‌های مرتعداری به تولیدات جانبی و توسعه کشت گیاهان دارویی در مراتع استان کمک کند.

وی با بیان اینکه کشت و نگهداری از این گیاهان دارویی نیز به بهره برداران استان واگذار می شود اضافه کرد: بدون شک توسعه کشت گیاهان دارویی و افزایش تولیدات مرتعی می‌تواند بر اقتصاد کشاورزان و بهره برداران استان تاثیر مستقیمی داشته و مانع از مهاجرت آنها به حاشیه شهرها شود

مرادی حقیقی در پاسخ به پرسش ایسنا در خصوص گونه‌های پیشنهادی این دستگاه تخصصی در حوزه تولید چوب گفت: گونه‌های هر کدام از شهرستان‌های هشت‌گانه استان متناسب با شرایط اقلیمی همان شهرستان از سوی کارشناسان منابع طبیعی استان پیشنهاد می‌شود اما به هر حال گونه‌های اکالیپتوس، گونه‌های چوب‌ده، سپیدار و...از جمله گونه‌هایی است که می‌تواند به اقتصاد بهره‌برداران هم‌استانی کمک کند.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان از قطع و قاچاق چوب تاغ‌ها در مناطق جنوبی استان به عنوان یک معضل نام برد و افزود: انتظار داریم که مردم با همکاری و همراهی خود منابع طبیعی استان را در حفاظت از این سرمایه‌ها کمک کنند.

وی با بیان اینکه هزینه زیادی برای به ثمرنشستن این تاغ‌ها در سال‌های گذشته شده ادامه داد: تاغ‌ها هم در زمینه جلوگیری از فرسایش خاک و هم در مقابله با پیشروی کویر و بیابان نقش بسیار مهمی دارند و تداوم قطع آنها می‌تواند آثار زیان‌باری برای مردم این مناطق داشته باشد.به هر روی تلاش چند دهه‌ای منابع طبیعی و آبخیزداری استان سبب شده که تاغ‌زارها همچون نواری بلند و خطی سبز، کویر جنوب استان سمنان را از حاشیه شمالی کویر، جدا کنند.از آنجا که هفت شهرستان از هشت شهرستان استان در حاشیه همین کویر و به فاصله کوتاهی از این نوار سبز دست‌کاشت ایجاد شدند حفظ و حراست از این تاغ‌زارها امری حیاتی است.