سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

یک کارشناس گیاهان دارویی درباره گیاهان دارویی در ایران گفت : طب سنتی در ایران قدمت بسیاری دارد و در این حوزه پیشکسوت است برای همین کشورهای دیگر در خصوص گیاهان دارویی و طب سنتی به ایران رجوع می کنند.

به گزارش مرکز اطلاع رسانی سازمان منابع طبیعی از باشگاه خبرنگاران توانا ـ در پزشکی کهن، داروها از گیاهان بدست می‌آمدند. در ایران حدود ۸ هزار گونه گیاهی موجود است که از این تعداد ۲ هزار و ۳۰۰ گونه جزء گیاهان معطر و دارویی هستند و از این تعداد ۴۵۰ گونه در عطاری‌های ایران به فروش می‌رسد.

نجمه رئیسی کارشناس گیاهان دارویی دفتر فنی مرتع سازمان منابع طبیعی درباره طب سنتی و میزان بهره‌گیری از آن در ایران گفت: طب سنتی در ایران قدمت بسیاری دارد و از گذشته‌های دور تا کنون به عنوان یک دانش بومی به زندگی ما ایرانی‌ها گره خورده است. 

او افزود: گذشتگان ما از طریق طب سنتی و با استفاده از گیاهان دارویی بیماری‌های خود را درمان و مداوا می‌کردند. البته در سال‌های اخیر طب سنتی مورد توجه بیشتری قرار گرفته و استفاده از فرآورده‌های طبیعی، گیاهان دارویی، گیاهان ادویه‌ای و گیاهان نوشابه‌ای رشد بیشتری داشته است.

این کارشناس دفتر مرتع سازمان منابع طبیعی  درباره گیاهان استراتژیک در کشور نیز خاطر نشان کرد: این گیاهان باعث تولید ۹۰ درصد از فرآورده‌های طبیعی استراتژیک و منحصر به فرد هستند که فقط در خود ایران کاشت و از طبیعت خود ایران برداشت می‌شوند که امروزه همراه با افزایش تجارت گونه‌های دارویی، برداشت از عرصه‌های طبیعی این گونه‌ها هم افزایش یافته است به طوری که در مناطق مختلف جهان به کاهش تنوع ژنتیکی منجر شده است.

رییسی تصریح کرد: در کشور ما سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور برای حفاظت و بهره‌برداری پایدار از گیاهان دارویی و معطر، سیاست‌ها و ضوابط حفظ، احیاء، اصلاح، توسعه، بهره‌برداری و صادرات محصولات (فرآورده‌ها) فرعی جنگل و مرتع را با توجه به استعداد و توان اکولوژیکی جنگل‌ها و مراتع در تولید محصولات فرعی و غیرچوبی در دستور کار خود قرار داده است.

او همچنین گفت: دفتر مرتع زمینه نظارت بر تولید و برداشت اصولی این محصولات در عرصه‌های منابع طبیعی وصادرات آن در چارچوب مقررات حاکم بر کشور را تدوین و اجرایی کرده است که نقش بسیار ارزنده ای در حفاظت و بهره برداری پایدار از این ذخائرژنتیکی دارد.

این کارشناس گیاهان دارویی درباره فراوانی گیاهان دارویی در کشور عنوان کرد: اگر تعداد گونه‌های گیاهی کل اروپا ۱۲ هزار نوع باشد گونه‌های گیاهی موجود در ایران ۸ هزار و ۴۲۳ گونه است که از این تعداد یک هزار و ۷۲۸ عدد آن فقط در ایران رشد می‌کند و به‌ عنوان یک ظرفیت انحصاری در کشور محسوب می‌شوند. گیاهان باریجه، آنغوزه، مرزه خوزستانی، آویشن دنایی از جمله گیاهان مختص کشورمان هستند.
وی افزود: این گیاهان استراتژیک در بخش دارویی، صنعتی، در بخش غذایی و خوراکی و همچنین در بخش دارویی استفاده می شوند.

**ادکلن های میلیونی مدیون باریجه ایران

وی در ادامه درباره کسب درآمد از این گیاهان بیان کرد: این گیاهان در بخش صنعتی درآمدزایی بسیار زیادی برای کشور ما می توانند داشته باشند. برای مثال گیاه باریجه پایه ادکلن های فرانسوی است و به علت ماندگاری بسیار بالایی که دارد باعث میشود این ادکلن به قیمت چندین میلیون تومان به فروش برسد.

**بازار داغ گیاهان دارویی در کرونا

رئیسی در پاسخ به این پرسش که آیا پاندمی کرونا کمکی به افزایش کاشت، تولید و همچنین درآمدزایی حاصل از فروش آن کرده است یا خیر اظهار کرد: با شروع پاندمی کرونا در ایران و جهان بسیاری از افراد برای پیشگیری و یا درمان بیماری حاصل از این ویروس به مصرف داروها و دمنوش‌های گیاهی روی آوردند. همیشه دست بشر به سمت طبیعت دراز و همیشه گیاهان شفا بخش بوده‌اند زیرا گیاهان طی تکامل خود برای سازگاری با تنش‌های محیطی زنده و غیر زنده به سازو کارهای متعددی مجهز شده‌اند و در نتیجه مواد موثره بسیار قوی و مفیدی در اندام‌های گیاهی خود ذخیره و تولید می‌کنند که روی سیستم ایمنی بدن تاثیرات مثبت و فوق العاده می‌گذارند و با روح انسان رابطه‌ای قوی دارند. در این دوران گیاهانی که دارای اثرات قوی ضد باکتریایی هستند مانند آویشن، نعناع، بابونه، سیاهدانه، زنجبیل، دارچین و ... خیلی مورد مصرف قرار گرفتند.

امروزه گیاهان دارویی به عنوان منبع ارزشمندی از ترکیبات طبیعی برای استفاده در تولید داروهای ضدمیکروبی و آنتی‌اکسیدانی در نظر گرفته می‌شوند مشاهدات علمی نشان داده‌اند گیاهان دارای خواص گوناگونی از جمله خواص ضدالتهابی، ضدمیکروبی، ضدتشنج و ضدتب هستند.

این کارشناس تأکید کرد: در سراسر دنیا پایه تمام داروها، گیاهی است. خوشبختانه در کشور ماهم با حمایت و همکاری ستاد توسعه گیاهان دارویی معاونت علمی و فناوری کشور، رشد بسیار خوبی در این زمینه داشته است.

ما با استفاده از طب سنتی علاوه بر درمان کرونا، برای درمان بسیاری از بیماری‌ها از جمله سرطان نیز بهره‌برده‌ایم.
کتاب قانون که نوشته ابن سینا دانشمند ایرانی است در کل جهان شناخته شده و همگان برای شناخت و روش استفاده از گیاهان دارویی از آن بهره می‌گیرند. بنابراین ما در کل جهان در زمینه استفاده از گیاهان دارویی پیشکسوت هستیم و بسیاری از کشورها در زمینه طب سنتی به ما رجوع می‌کنند.

**عوارض گیاهان دارویی

رئیسی درباره عوارض مصرف بی رویه از گیاهان دارویی گفت: یک باور غیرعلمی که در اذهان عمومی رایج است این است که عوارض داروهای گیاهی خیلی کم‌خطرتر از داروهای شیمیایی هستند در حالی که یک داروی گیاهی با دُز درمانی مناسب می‌تواند مؤثر باشد و مصرف بیش از اندازه آن می‌تواند باعث مسمومیت فرد شود. گیاهان دارویی هم مانند داروهای شیمیایی عوارض‌هایی دارند و در صورت استفاده زیاد و بیش از حد از این داروها باعث بروز مشکلاتی برای مصرف‌کننده می‌شود. البته باید در نظر داشت برای مصرف گیاهان دارویی باید مزاج بدنمان را بشناسیم و بدانیم از چه طبعی برخوردار هستیم.
وی درباره اهمیت مزاج‌شناسی در طب سنتی تأکید کرد: مزاج‌شناسی و شناختن طبع بدن درمان بیماری را توسط این طب آسان می‌کند. باید توجه کرد که طبع بعضی گیاهان گرم و بعضی دیگر سرد است برای همین مصرف آنها طبع بدن را گرم یا سرد می‌کند. اگر شناختی درباره مزاج و طبع بدن خود نداشته باشیم و بی رویه از گیاهان دارویی استفاده کنیم نه تنها به درمان خود کمک نکرده بلکه باعث بیحالی و تشدید بیماری می‌شود.